Πως αντιμετωπίζει ο νόμος τις ψευδείς δηλώσεις για ζημιές

Άλκηστις Χριστοφίλου, LL.M., L.S.E. Εταίρος IKPR I. K. Ρόκας & Συνεργάτες Δικηγορική Εταιρία

Η απάτη περί τις ασφάλειες η οποία καθίσταται αυτοτελές έγκλημα που στρέφεται κατά του αγαθού της ασφαλιστικής πίστης, πραγματεύεται η απόφαση του Αρείου Πάγου με αριθμό 915/2007 την οποία και παραθέτουμε.

Στην προκειμένη περίπτωση, Πολίτης με ασφάλιση πραγμάτων κατά κλοπής υπέβαλε ηθελημένα ψευδή δήλωση προς τον ασφαλιστή του Δήλωσε συγκεκριμένα, ότι είχαν κλαπεί πράγματα που τα είχε κρύψει ο ίδιος.

Ο Άρειος Πάγος, επικυρώνοντας την απόφαση του Εφετείου, δέχθηκε ότι η δήλωση αυτή ισοδυναμεί με πρόκληση της ασφαλιστικής περίπτωσης από δόλο και, άρα, συνιστά το έγκλημα της απάτης περί τις ασφάλειες. Το έγκλημα αυτό έχει το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι στρέφεται όχι κατά της περιουσίας, αλλά κατά της ασφαλιστικής πίστης.

Η απόφαση έχει αναλυτικά ως εξής:

«Από τη διάταξη του αρ. 388 παρ. 1 ΠΚ, κατά την οποία όποιος με σκοπό να εισπράξει ο ίδιος ή άλλος το ποσό για το οποίο έχει ασφαλισθεί ένα αντικείμενο κι­νητό ή ακίνητο, επιφέρει την πραγμάτωση του κινδύνου για τον οποίο έχει γίνει η ασφάλιση τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών, προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση του αδικήματος της απάτης σχετική με ασφάλειες, απαιτείται αντι­κειμενικώς, η πραγμάτωση του κινδύνου για τον οποίο έγινε η ασφάλιση, υποκειμενικώς δε δόλος, συνιστάμενος στη γνώση, ότι το αντικείμενο είναι ασφαλισμένο, και στη θέληση του δράστη να πραγματώσει τον κίνδυνο κατά του οποίου ασφαλίσθηκε το πράγμα, προσέτι δε και σκοπός αυτού να εισπράξει, είτε ο ίδιος, είτε τρίτος, το ποσό για το οποίο έχει ασφαλισθεί το πράγμα.

Με την πραγμάτωση του ασφαλιστικού κινδύνου είναι ήδη τετελεσμένη η πράξη, χωρίς να απαιτείται και η πραγμάτωση της περιουσιακής βλάβης του ασφαλιστή. Από τα πιο πάνω προκύπτει ότι απάτη σχετική με τις ασφάλειες είναι μία επικίνδυνη προπαρασκευαστική πράξη απάτης, η οποία κατ’ εξαίρεση καθίσταται με τη διάταξη του αρ. 386 παρ. 1 ΠΚ αυ­τοτελές έγκλημα, το οποίο στρέφεται ειδικότερα, κατά του εννόμου αγαθού της α­σφαλιστικής πίστεως.

Στην προκείμενη περίπτωση …… προέκυψαν τα ακόλουθα: «Ο mε σύμβαση που κατάρτισε με την πολιτικώς ενάγουσα ασφαλιστική εταιρία είχε ασφαλίσει την κάλυψη των κινδύνων της επαγγελματικής του εγκατάστασης για 27,5 εκ. δρχ.

Το κτίριο, όπου το εν λόγω κατάστημα στεγαζόταν, υπέστη σοβαρές ζη­μίες από το σεισμό της 7.9.1999. Στις 15.11.1999 ο πρώτος κατηγορούμενος (αναιρεσείων) εισήλθε σ’ αυτό και διαπίστωσε ότι άγνωστα άτομα εί­χαν αφαιρέσει ορισμένα αντικείμενα. Για το γεγονός αυτό υπέβαλε την ίδια ημέρα μήνυση κατ’ αγνώστων στο Α.Τ. …, αναφέροντας ότι τα αντικείμενα που εκλάπησαν κατά το ήταν …, συνολικής αξίας 9 εκ. δρχ.

Στις 10.1.2000, μετέβη στο Αστυνομικό Τμήμα … και δήλωσε στα κινητά πράγματα, που βρίσκονταν στο ανωτέρω φωτογραφικό στούντιο, τα οποία ήταν ασφαλισμένα περιλαμβάνονται, εκτός από εκείνα που ανέφερε κατά την μήνυση που υπέβαλε στις 15.11.1999, και πέντε εργαλεία για …, συνολικής αξίας 18 εκ. δρχ.

Τα α­νωτέρω όμως που δήλωσε στις 10.1.2000 ήταν ψευδή, ο ίδιος τελούσε εν γνώσει της αναλήθειας, καθόσον δεν έλαβε χώρα κλοπή αφού στην πραγματικό­τητα κανένα τρίτο πρόσωπο δεν είχε αφαιρέσει από την επιχείρησή του και τα προαναφερθέντα πράγματα, α­ντίθετα ο ίδιος τα είχε απομακρύνει από το χώρο του καταστήματος του, προκειμένου να παραστήσει ότι αυ­τά εκλάπησαν. Στην πράξη του αυτή προέβη με μοναδικό σκοπό να εισπράξει ο ίδιος το ποσό, για το οποίο είχαν ασφαλιστεί τα ανωτέρω πράγματα.

Με βάση τα πιο πάνω περιστατικά, το Εφετείο κήρυξε ένοχο τον κατηγορούμενο και ήδη αναιρεσείοντα για απάτη σχετική με τις ασφάλειες (26 παρ. Ια, 27 παρ. 1, 388 παρ. 1 ΠΚ)…

Συνεπώς, όπως υποστηρίζει αναιρεσείων, τελέστηκε το (ελαφρότερο) αδίκημα της απάτης. Ο ισχυρισμός αυτός είναι αβάσιμος, καθόσον, σύμφωνα με τις πιο πάνω παραδοχές της προσβαλλόμενης απόφασης, στην πραγματικότητα κανένα τρίτο πρόσωπο δεν είχε αφαιρέσει τα ασφαλισθέντα αντικείμενα, αλλά, αντίθετα, την αφαίρεση των πραγμάτων αυτών από το χώρο της επιχειρήσεώς του είχε κάνει ο ίδιος ο αναιρεσείων, πραγ­ματώνοντας κατ’ αυτό τον τρόπο τον κίνδυνο για τον οποίο είχε γίνει η ασφάλιση, και, με την ψευδή αυτήπαράσταση, της δήθεν κλοπής, σκόπευε να εισπράξει το ποσό για το οποίο είχαν ασφαλισθεί τα πράγματα αυτά.

Πηγή: insuranceworld
ΑΝΑΡΤΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ ΚΑΝΕΛΑΚΗ